Ajurweda dzieli ludzi na trzy podstawowe typy osobowości: Vata, Pitta i Kapha.
Dzisiaj koncentrujemy się na Vata.
Wg Ajurwedy każda istota ludzka to mikrokosmos, zanurzony w makrokosmosie – w świecie, stanowiący jego integralną część i ściśle połączony z nim, bowiem i człowiek i świat, wszelkie istoty żywe i materia nieożywiona składają się z tych samych elementów, żywiołów – są to ziemia, woda, ogień, powietrze, przestrzeń/eter, spajanych w całość energią życiową – tzw. praną. Ty również składasz się z tych pięciu żywiołów, masz je wszystkie w sobie, a przejawiają się w Tobie jako trzy energie zwane doszami – są to vata, pitta i kapha.
Każdy z nas ma w sobie wszystkie trzy dosze, ale w unikalnych, charakterystycznych tylko dla nas proporcjach, nadanych nam przy poczęciu, i to one określają jacy jesteśmy, w jaki sposób zbudowane jest nasze ciało, jaki mamy temperament, czyli decydują o naszych cechach psychofizycznych, o naszej osobowości, o naszym sposobie postrzegania świata, naszej emocjonalności.
Dosza vata – co to jest?
Dosza vata to emanacja żywiołu powietrza, wiatru i przestrzeni. Sanskryckie słowo vata pochodzi od czasownika va, który oznacza nieść lub poruszać się. Dosza vata jest energią ruchu, zmiany – jak wiatr, z którym jest skojarzona, oraz energią przejrzystości, lekkości, subtelności, eteryczności – jak przestrzeń.
W Twoim ciele przejawia się jako ruch – odpowiada za poruszanie kończynami, ruchy stawów, mięśni, mruganie, oddychanie, bicie serca, przepływ krwi, impulsy nerwowe, etc. ale także przepływ myśli. Kontroluje aktywność życiową. Na poziomie emocjonalnym odpowiedzialna jest za kreatywność, świeżość myślenia i elastyczność, ale także za niepokój i strach.
Osoby typu Vata
Osoby typu Vata to osoby, u których dominuje dosza vata.
Cechy charakterystyczne tej doszy – cechy wiatru, powietrza i przestrzeni są świetną metaforą cech psychofizycznych osób typu Vata.
Jeśli więc chcesz wiedzieć, jaka jest osoba typu Vata, wyobraź sobie wiatr – ciągle w ruchu, nieustannie się przemieszcza, szybki, zmienny – może być jak łagodna bryza lub jak huragan. Taka osoba z reguły jest szczupła, smukła, o cienkiej, suchej, chłodnej skórze, wystających kościach i strzelających stawach, porusza się, myśli i mówi szybko, nie znosi rutyny, tryska energią, nie posiedzi spokojnie, ciągle coś robi, jest entuzjastycznie nastawiona do życia, bardzo kreatywna, ma ciągle nowe pomysły i potrafi zarazić nimi innych, ale z drugiej strony jest rozrzutna, łatwowierna, bardzo szybko się męczy (bo wydatkuje bardzo dużo energii życiowej będąc w ciągłym ruchu), miewa tzw. słomiany zapał, częste wahania nastroju, jest skłonna do zamartwiania się i myśli destrukcyjnych.
Cechy charakterystyczne osób typu Vata:
- lekkość: szczupła, smukła budowa ciała, cienkie kości, wyraźnie widoczne stawy, ścięgna, żyły, delikatne mięśnie.
- suchość: sucha skóra, włosy, usta, tendencja do zmarszczek, często zachrypnięty głos, skłonność do zaparć, mało się poci,
- szorstkość: szorstka, popękana skóra, zwłaszcza na stopach i dłoniach, łamliwe paznokcie, trzeszczące stawy
- zimno: zimne dłonie i stopy, słabe krążenie, sztywne mięśnie i stawy, nie lubi chłodu, natomiast uwielbia upały i słońce
- ruch, zmiana: szybki chód i mowa, nieregularny apetyt, ciągła potrzeba zmian, robienie wielu rzeczy na raz, bycie w ciągłym ruchu (nie posiedzi spokojnie), upodobanie do podróży i zmian miejsca pobytu, niestabilność emocji i nastroju, kreatywność, ciągle nowe plany, pomysły i umiejętność zarażania nimi innych osób,
- subtelność: Vata są osobami bardzo empatycznymi, bardzo tolerancyjnymi, często mają bardzo rozwinięte życie wewnętrzne i duchowe, więc doświadczają „bólu istnienia”, niepokojów, lęków, czasem również braku poczucia bezpieczeństwa, są też niepoprawnymi marzycielami
Zalecenia ogólne dla Vata
Jeżeli chodzi o zalecenia dotyczące stylu życia dla poszczególnych ajurwedyjskich typów osób zasada jest prosta – określam ją jako zasadę przeciwieństw. Chodzi o to, że jeśli chcemy żyć w równowadze, nie możemy nasilać w sobie tej doszy, która u nas dominuje. Ponieważ Vata to osoby, u których przeważa dosza vata – energia wiatru i powietrza, powinny unikać wszystkiego co wzmacnia dosza vata, czyli wszystkiego tego, co ma cechy wiatru i powietrza, bowiem to może doprowadzić do nadmiaru dosza vata, a w konsekwencji do złego samopoczucia i innych komplikacji, z chorobami włącznie. Ponieważ Vata to osoby, u których przeważa energia wiatru i powietrza, więc należy je – zgodnie z zasadą przeciwieństwa – „uziemiać”. Oto ogólne wskazówki, jak to „uziemianie” powinno wyglądać:
- Vata to osoby, które są w ciągłym ruchu, więc ich wypoczynek powinien być bierny, to powinien być relaks, w spokoju i ciszy. Oczywiście uprawianie sportów i aktywność fizyczna dla zdrowia jest ważna ale w przypadku osób Vata to raczej powinna to być joga niż sporty ekstremalne. Super pomysłem są spacery na łonie natury. A jeśli wysiłek bardzo intensywny, to niech będzie krótkotrwały
- lubią pracę, która jest ekscytująca, intensywna, twórcza, wymagająca kontaktów z ludźmi lub częstych podróży. Pracują dużo i ciężko, w nienormowanym czasie pracy, np. są doskonałymi przedstawicielami handlowymi. Ale mają tendencję do przepracowywania się. Żeby nie wypaść z równowagi muszą znaleźć czas na odpoczynek i sen, oraz muszą nauczyć się delegowania obowiązków służbowych i ustalania planu dnia, aby zaprowadzić chociaż trochę porządku i opanować chaos, który pojawia się przy nadmiarze pracy
- powinny unikać zimna i wiatru – przede wszystkim odpowiednio się ubierać, a w wietrzne dni niekoniecznie wychodzić na spacer, bardzo natomiast służy im klimat ciepły i wilgotny (nad morzem, jeziorem) i jeśli nie mogą w takim klimacie mieszkać, powinny chociaż spędzać tak urlop
- są wrażliwe na różnego rodzaju bodźce wzrokowe, dźwiękowe, więc powinny unikać ich nadmiaru, np. nie słuchać przez dłuższy czas głośnej muzyki, albo nie spędzać zbyt dużo czasu w miejscach typu galerie handlowe,
- są też bardzo wrażliwe na dotyk, dlatego szczególnie wskazany jest dla nich masaż, ale musi to być masaż delikatny. Osoby typu Vata powinny być masowane, lub masować same siebie (można, można :)) codziennie, to bardzo „uziemiające” i bardzo uspokaja energię vata.
- sen u takich osób jest lekki, niespokojny, sypiają krótko, dlatego wskazana jest dla nich drzemka w ciągu dnia
- jako, że są to osoby z natury szczupłe, powinny jeść „uziemiające” cięższe potrawy lub podziemne części roślin – Vata nie przetrwa długo na listkach sałaty 🙂 nie są dla nich wskazane np. chrupki lub popcorn, bo są „powietrzne”, podobnie ma się rzecz z napojami gazowanymi.
Osoby typu Vata mają słabe trawienie i w związku z tym słaby, nieregularny apetyt. Są szczególnie narażone na zaburzenia trawienia w postaci wzdęć i zatwardzeń, oraz na nietolerancje pokarmowe. Powinny więc szczególnie zwracać uwagę na jedzenie, jeść w małych ilościach, ale za to częściej. Powinny jeść potrawy ciepłe, pożywne, z tłuszczami (w rozsądnej ilości), warzywa raczej duszone, a jeśli surowe, to skropione olejami roślinnymi, powinny unikać dużego zróżnicowania w ramach jednego posiłku, idealne są dla nich potrawy jednogarnkowe. Powinny unikać strączków (z natury wzdymających), natomiast bardzo służą im wszelkie orzechy i nasiona (bo są oleiste). Jeżeli chodzi o owoce zaleca się z tych słodkich i cięższych gatunkowo typu banan, mango, morele, śliwki, figi, daktyle (ale nie suszone!), a jeśli jabłka – tak popularne u nas – to tylko upieczone lub ugotowane. Dla Vata wskazane są również produkty nabiałowe. Bardzo istotną rolę odgrywają w diecie Vata przyprawy, zwłaszcza te, które regulują trawienie czyli przede wszystkim imbir, cynamon, pieprz, kardamon, goździki, gałka muszkatołowa.
- ze względu na cechę Vata jaką jest suchość muszą takie osoby zwracać szczególną uwagę na dostarczenie odpowiedniej ilości płynów do organizmu. Poleca się ziołowe herbaty z przyprawami, lassi, wodę – ale ciepłą.
Zdecydowanie czuje sie dosza vata 🙂