W poprzednim tekście, który znajdziesz tutaj, opisałam formulacje ziołowe najczęściej stosowane w Ajurwedzie (a jest tego sporo). Wspomniałam również o tym, co jest najważniejsze przy doborze ziół. Dzisiaj – więcej o tym, jak przyjmować zioła, aby były one jak najbardziej skuteczne i aby w pełni wykorzystać ich potencjał leczniczy.

Ajurweda kładzie duży nacisk na moment przyjmowania ziół, aby maksymalizować ich skuteczność i korzyści dla zdrowia. Przed posiłkiem, w trakcie posiłku i po posiłku to trzy główne pory, w których zioła mogą być przyjmowane. Każda z nich ma swoje specyficzne wskazania i korzyści.

Przyjmowanie ziół przed posiłkiem jest zalecane, gdy chcemy maksymalizować ich absorpcję bez wpływu innych substancji. Jest to szczególnie korzystne dla ziół, które mają działanie oczyszczające.

Przyjmowanie ziół w trakcie posiłku pomaga w ich lepszym wchłanianiu razem z jedzeniem, co jest korzystne dla ziół wspierających trawienie i przyswajanie składników odżywczych. Zioła przyjmowane w ten sposób mogą również działać łagodniej na przewód pokarmowy.

Przyjmowanie ziół po posiłku jest zalecane dla ziół, które mają wspierać procesy trawienia i metabolizmu po spożyciu jedzenia. Jest to również korzystne dla ziół działających na układ nerwowy oraz mających działanie uspokajające.

Ponadto niektóre zioła przyjmuje się rano na pusty żołądek.

Są też takie zioła (zwłaszcza nasenne, lub na zaparcia), które zaleca się przyjmować wieczorem tuż przed snem.

Przyjmowanie ziół o określonych porach ma na celu również zwiększyć ich biodostępność.

Biodostępność – czyli jak szybko, efektywnie i w jakiej ilości substancje aktywne ziół wchłaniają się do organizmu i stają się dostępne w miejscu, w którym są potrzebne.

Kluczowe aspekty biodostępności:

• absorpcja – jak dobrze i jak szybko substancja czynna jest wchłaniana do krwiobiegu
• dystrybucja – jak substancja czynna jest rozprowadzana po organizmie
• metabolizm – jak substancja czynna jest przekształcana w organizmie
• wydalanie – jak substancja czynna i jej metabolity są usuwane z organizmu.

Aby zwiększyć biodostępność, ajurweda stosuje tzw. anupana i yogavaha.

Anupana to substancje, które są podawane razem z ziołami w celu poprawy ich wchłaniania, transportu i skuteczności w organizmie. Anupana działa jako medium lub nośnik, który wspiera i wzmacnia działanie przyjmowanych ziół.

Przykładowe anupana:

• woda
• mleko
• miód
• ghee (masło klarowane)
• soki owocowe

Mówiąc prościej – niektóre zioła popijamy wodą, inne – mlekiem, a jeszcze inne mieszamy z miodem czy masłem klarowanym.

Anupana jest wybierana w zależności od charakterystyki ziół oraz celów terapeutycznych, które chcemy osiągnąć. Np. mleko może być używane do ziół o działaniu odżywczym, podczas gdy miód może być używany jako nośnik dla ziół mających działanie oczyszczające. Z kolei masło klarowane jest nośnikiem składników aktywnych rozpuszczalnych w tłuszczach.

Yogavaha to substancje, które mają zdolność potęgowania lub wzmacniania działania innych ziół lub terapii. Substancje te nie tylko pomagają w transporcie i wchłanianiu, ale także zwiększają ogólną skuteczność terapeutyczną całej mieszanki lub terapii.

Przykłady yogavaha:

• ghee (klarowane masło)
• miód – dzięki swoim właściwościom przeciwdrobnoustrojowym i przeciwzapalnym może wspomagać zdrowie układu trawiennego, co z kolei poprawia wchłanianie składników odżywczych.
• shilajit – zawiera kwasy fulwowe, które są znane z wiązania i transportu minerałów i innych składników odżywczych do komórek, co zwiększa ich biodostępność.
• trikatu zwiększa przyswajalność i efektywność innych ziół poprzez stymulację trawienia i metabolizmu
• sok z aloesu – używany jako nośnik dla ziół w różnych terapiach, szczególnie tych, które mają na celu oczyszczenie organizmu i wsparcie zdrowia skóry.
• triphala – ceniona za swoje działanie oczyszczające i detoksykujące, które może wspierać działanie innych terapii.
• tulsi – może zwiększać efektywność innych ziół, zwłaszcza tych stosowanych w leczeniu infekcji i stanów zapalnych.

Yogavaha można rozumieć jako katalizatory, które zwiększają efektywność i korzyści płynące z przyjmowanych ziół.